SEIZMOLOG UPOZORAVA! OVO SU SEDAM CRVENIH ZONA U SRBIJI- OVAJ DEO ZEMLJE JE PRVI NA UDARU ZEMLJOTRESA!
Zemljotres koji je pred vaskršnje praznike pogodio Hercegovinu, dobro je zaljuljao okolne države, pa i Srbiju, te opet pokrenuo priče o eventualnim jačim potresima koji bi u budućnosti mogli da se presele i kod nas.
Potres jačine 5,7 stepeni po Rihteru, sa epicentrom u Stocu, udaljenom 15 kilometara od Ljubovije i 40 km od Mostara, pričinio je priličnu materijalnu štetu, odneo život 27-godišnje ELmire Sefo koja je stradala nakon što se stena odlomila sa brda i pala na njenu kuću, a u noći između petka i subote dobro je zaljuljao i zgrade u pojedinim gradovima širom Srbije, pa i u Beogradu. A osetio se i u BiH, Hrvatskoj, Italiji, Crnoj Gori, Albaniji.
– Zemljotres u Hercegovini je po jačini bio sličan onom u Petrinji iz 2020. godine, ali su zahvaljujući stenovitom, krškom tlu bili blaži efekti u Hercegovini – objasnio je hrvatski seizmolog Krešimir Kuk.
Neki „krak“ će krenuti i ka nama
Hercegovina je poznata kao trusno područje.
– Hercegovina je prostor sa najviše umerenih zemljotresa, tokom godine ima mnogo potresa magnitute tri i četiri stepena. Ipak, kada zemljotres ima ovako veliku magnitudu, a to odgovara najvećem u poslednjih 100 godina i kad vidimo kako se to žarište ponašalo u prošlosti, mogu da kažem da je verovatnoća da se u tom istom prostoru narednih dana dogodi jači potres minimalna – rekla je seizmolog Slavica Radovanović.
Po njenom mišljenju, međutim, realno je da se za nekoliko godina seizmička aktivnost iz Hercegovine prenese na susedne prostore.
– Seizmička aktivost na prostoru Dinarida će se razvijati. Videli ste to u bliskoj prošlosti po potresima. Zagreb, Albanija, sada Hercegovina… Razvijaće se, a neki kraci će ići i ka nama, ka spoljnim obroncima
Dinarida. Setite se uostalom tri najjača zemljotresa na prostorima bivše Jugoslavije dogodila su se u relativno kratkom periodu – Skoplje, Banjaluka, Crna Gora. Sada smo u jednom ciklusu koji traje – ispričala je Radovanovićeva za TV Nova S.
Jači potresi u narednih 10-12 godina
Po njenom mišljenju, najugroženija bi mogla da bude istočna Srbija.
– Imamo prostore u kojima dugo nismo imali jače potrese, pre svega u istočnoj Srbiji. Tek neke manje kod Paraćina. Tu čak nismo beležili ni slabe zemljotrese. Isto kao i prostor koji se “budi” zbog Petrinje, a on se prostire od Južne Morave na jugu, preko Krupnja, Ljiga, Lazarevca do Petrovca na Mlavi.
Radovanovićeva je pre nekoliko meseci, nakon potresa koje smo imali u Šumadiji, izjavila da se može očekivati da će u narednih deset do 12 godina Srbiju pogoditi jači zemljotres. Prema njenim rečima intenzitet tog jačeg zemljotresa zavisiće od toga šta će se dešavati u nekim delovima susednih država.
Ona je podsetila i na interesantan podatak da je iste godine, 1927, kada je bio poslednji veliki zemljotres u Stocu (BiH), bio i potres na Rudniku, jedan od najvećih zabeleženih zemljotresa u Srbiji.
– To svedoči o tome da su naši prostori povezani.
Kao onaj što je bio u Kraljevu 2010
Branko Dragićević, direktor Seizmološkog zavoda Srbije, nedavno je istakao “da se na našim prostorima prosečno događaju onakvi zemljotresi kao što je bio onaj u Kraljevu 2010. i da nam takvi slede”.
– Zemljotresi sa magnitudom 5,5 jedinica Rihterove skale u 21. veku ne smeju da pričine nikakvu materijalnu štetu, odnosno ne smeju da ugroze ni ljudske živote ni imovinu, jer su tehnologija i način gradnje toliko uznapredovali da mi možemo gradeći objekte koji su otporni na dejstvo zemljotresa u potpunosti da se zaštitimo. Međutim, imamo i starih objekata, koji su izgrađeni nakon 1963. pri čijoj gradnji nisu poštovani propisi, na kojima su rađene neke intervencije koje su dodatno uticale na njihovu ranjivost”.
U Srbiji maksimalno pet do šest stepeni
Najjači zemljotres magnitude šest stepeni Rihterove skale registrovan je u Lazarevcu 1922. godine. Međutim, meteorolog Ivan Ristić ističe da su zemljotresi te jačine kod nas vrlo retki.
– Maksimalno, kod nas može biti od pet do šest stepeni. Ali i to se dešava jednom u 100 godina – rekao je Ristić.
On je za pojedine medije napomenuo “da se samo u Vojvodini može očekivati mirno tlo”.
– Što se tiče ovih manjih zemljotresa, nama je trusno područje sve južnije od Beograda. Što znači da ih možemo očekivati oko Mladenovca, Kraljeva, Prijepolja, Sjenice i Kopaonika. Takoreći, u blizini većih planina i u brdovitim predelima, dok će ih u Vojvodini biti manje – istakao je Ristić.
Tokom jedne “mirne” godine na teritoriji Srbije se registruje oko 1.000 zemljotresa. Najveći broj potresa koje instrumenti mogu da registruju, ljudi ne osete.
Najjači zemljotresi u Srbiji
Lazarevac 1922. 6,0 stepeni
Rudnik 1927. 5,9 stepeni
Kopaonik 1980. 5,8 stepeni
Kopaonik 1978. 5,7 stepeni
Mionica 1998. 5,6 stepeni
Kraljevo 2010. 5,5 stepeni
Kopaonik 1983. 5,3 stepena
Mionica 1999. 5,2 stepena
Kopaonik 1985. 5,2 stepena
Trstenik 1999. 5,0 stepeni
Sedam crvenih zona
Geološki informacioni sistem Srbije označio je sedam područja sa mogućim jakim zemljotresima.
Vojvodina – Kanjiža, Bečej, Novi Sad i Ruma
Zapadna Srbija – Loznica, Krupanj i Bajina Bašta
Centralna Srbija – Lazarevac, Aranđelovac, Rudnik, Kraljevo i Kopaonik
Područje Velike Morave – Svilajnac, Jagodina i Stalać
Područje istočne Srbije – Golubac i Negotin
Područje između Nišave i srednjeg i gornjeg toka Južne Morave – Dimitrovgrad, Bosilegrad, Niš i Vranje
Kosmet – Peć, Prizren, Priština, Lipanj i Uroševac
Prema tim procenama na području Srbije zemljotresi jačine šest stepeni Merkalijeve skale ugrožavaju 13 odsto površine, jačine sedam stepeni 59 odsto, jačine osam stepeni 23 odsto, a oni jačine devet stepeni oko pet odsto površine Srbije. To znači da je oko 87 odsto teritorije Srbije ugroženo zemljotresima koji oštećuju građevinske objekte.