Tomislav Kresović otkriva šta stoji iza američke „Inicijative tri mora“, koja je upravo počela…

Piše: Tomislav Kresović

Širenje američke moći preko „Inicijativi tri mora”

SAD su krenule da preko “Inicijative tri mora” budu u neformalnoj asocijaciji lideri i da uvezuju interese dvanaest država koje su u geopolitičkom prostoru Jadranskog, Baltičkog i Crnog Mora. Čitav ovaj prostor bio je ili ima značaj za uticaj Rusije i Nemačke duže od dva veka i posebno danas. Glavni član u „Inicijativi tri mora“ su Poljaci koji sebe vide kao “silu osovine” ove incijative koja treba da “parira” Nemačkoj u regionu i da što više “neutrališe” interese Rusije u Baltičkom i Crnomorskom prostoru Inicijativa tri mora, čini savez 12 zemalja Austrije, Bugarske, Hrvatske, Češke, Estonije, Mađarske, Letonije, Litvanije, Poljske, Rumunije, Slovačke i Slovenije. Ova neformalna “incijativa” ne obuhvata Rusiju i Srbiju. Na pomenutom samitu u Dubrovniku 2016 kao gosti članovi pozvane su i delegacije iz Albanije, Makedonije, Crne Gore, Kosova i Turske, kao i predstavnici SAD i Kine. Rusija nije pozvana, kao ni Srbija. ”Incijativa tri mora” je model tz “meke moći”političkog, energetskog i vojnog uticaja SAD pre svega u energetici i pokušaja da se umanji interes Rusije u ovim regionima Tako je od 12 članica ove lobističke proameričke grupacije 11 su u NATO savezu.

Energetsko gasni rat SAD –Rusije i razaranje EU?

Ovde je reč o potrebi da se preko SAD i Poljske kao samozvanog “lidera” ove grupacije stvori energetska “nezvisnost” od Rusije, i da se što više kupuje američki prirodni tečni gas (LNG). Novi plan što manje energetske zavisnosti od Moskve uključuje uvoz američkog gasa od Hrvatske (gasovod Krk) pa sve do Crnog mora. Ruska federacija preko “Severnog gasnog toka” ne samo što snadbeva veći deo EU gasom, nego Nemačku tretira kao lidera transfera gasa u EU i svog najboljeg partnera. Na jugu Evrope Rusija preko “Turskog toka” treba da uveže držve jugoistočne Evrope u energetski koridor. Preko Turske i Crnog Mora treba da se održava ruski uticaj, kao i preko baltičkog prostora i Nemačke. SAD ne odgovora Nemačka ni jaka Turska sa ruskim uticaj na njih. Poljska kao značajna ekonomiju EU sebe vidi kao američkog faktora na Baltiku protv ruskih interesa, ali i Nemačkih šireći svoje ambicije u Ukrajiniji.

SAD vezivajući dvanaest država u neformalnoj asocijaciji pre svega preko NATO i energetike žele istovremno slabljenje moći i Nemačke i Rusije u sva tri morska basena što nije realno. Američki interesi su da dvanaest potpisnica ove inicijative u Varšavi pod okriljeme predsednika SAD Donalda Trampa budu u“biznis planu” SAD. Zemlje potpisnice čine 22% površine EU, ali svega 10% njenog BDP. Povezivanjem pre svega infrastrukturnim i energerskim sva tri morska basena se u regionu centralne i istočne Evrope smanjuje ekonomska zavisnost od Nemačke i povećava američki uticaj.

„Inicijativa tri mora“ se zalaže za zajedničke infrastrukturne projekte, kao što je autoput između severa i juga kroz istok Evrope, takozvana „Via Karpatia“, a želja je i da se “pomogne” siromašnijim regionima uz istočnu granicu Evropske unije. Na ovaj način SAD postepno “razbijaju” EU i prave svoju ekonomsku “uniju”interesa na neformalni način potkopovajući i Rusiju i Nemačku ali i Tursku u Evropi. SAD čine sve da dođe do razbijanja i dezintegracije EU što se najbolje vidi i po podršci Velike Britanije posle “Bregzita”. To sve govori da Evropa nije van strateških interesa, SAD jer se prkeo nje manevriše i oko krize u Ukrajini, Bliskom i Srednjem Istoku ali i migrantskom krizom asimtričnim ratom protiv ISIL-a koji pravi veliku štetu Evropi.

Srbija „slepo crevo”u geopolitičkoj “kartografiji” Evrope?

Zbog toga SAD u svom maniru podstiču podele u Evropi i EU, huškaju članice EU protiv Nemačke, a Nemačku i Francusku i druge države protiv Turske, a sve zajedno protiv Rusije. Ova strategija “Zavadi pa vladaj” poznata je od imperatora Cezara do diktatora Hitlera i Staljina, pa do nove koncepcije “meke moći” i pritiska na Rusiju. Srbija je po svim parametrima “slepo crevo” na Balkanu gde se prelivaju politički “toskini” Zapada i Istoka uz minimalne benefite i razaranje nacije. Inicijativa tri mora pokazuje kako se “potkopava“ Nemačka preko “meke” obnove Austrougarskog interesa protiv Nemačkog, a svih zajedno protiv Rusije i Turske.

Srbija je tu krajnje “minorna” i može biti zaobiđena koridorima i ucenjena energetikom. Upravo zbog toga stav Predsednika Srbije da Srbija vodi suverenu, samostalnu politiku nije realna. Samostalnu poliitku ne vode ni jake države EU. Srbija teško može da ima autonomnu državnu i nacionalnu poltiku ako je energetski zavisna od interesa moćnih i velikih ekonomija, ako svoju ekonomsku stabilnost mora da overi MMF i da je Kosovo “oteto” od Srbije koju čuva od Srbije NATO, SAD i EU.

Put Srbije ka EU je oročen teškim nacionalnim poniženjima i ustupcima koje nisu tražene od drugih držva, i nije poznat status u narednih pet do deset godina. Srbija je sada svoje interese uvazala sa EU odnosno Nemačkom, a onda Rusijom, Turskom i Kinom. Na drugoj strani SAD preko ”Incijative tri mora” potkopavaju ili slabe interese Nemačke, Rusije i Turske koje su za Balkan i Srbiju veoma bitne. Sasvim je jasno da je ruski gas preko “Severnog toka” ili budućeg “Turskog toka”žila kucavica stabilnosti i Evrope i EU, ali tako ne misle moćne kompanije i admnistracija SAD.

(Vidovdan)