Pred Božić 2015. godine, u podrumu jednog preminulog muškarca iz Pensilvanije pronađeno je 325 magnetnih traka i dva velika kompjutera. Stručnjaci smatraju da potiču iz vremena misije Apolo, kada su ljudi prvi put sleteli na Mesec.
Artefakti su bili stari najmanje 40 godina i u prilično lošem stanju, ali su nosili oznake Nasinog svemirskog centra „Godar“ u Merilendu i Laboratorije za mlaznu propulziju. Niko, osim možda njihovog vlasnika, nije znao šta se nalazi na njima.
Rođak preminulog odneo je predmete NASI, rekavši da nije vodio računa o njima, ali da je ipak ‘želeo da uradi pravu stvar’ i vrati ih agenciji.
Neke od traka nosile su nazive Pionir 8 i Pionir 9, vezane za svemirske misije slanja satelita u Zemljinu orbitu šezdesetih godina, namenjene meteorološkim istraživanjima.
Još starije trake nosile su naziv Pionir 10 i Pionir 11, vezane za misije kada je čovečanstvo 70-ih godina prošlog veka prvi put dobilo detaljnije prikaze Jupitera i Saturna.
Svemirski centar „Godar“ je u narednih pet meseci pokušavao da otkrije šta se sve nalazi na trakama i u kompjuterima. Arhivari su se obratili naučnicima NASA-e sa pitanjem da li su možda izgubljeni neki od podataka koji su sakupljeni na spomenutim misijama. NASA je tako, na primer, 2006. godine priznala da je najverovatnije presnimila 45 traka koje su sadržale originalne snimke misije Apolo 11, kada su astronauti Nil Armstrong i Baz Oldrin 20. Jula 1969. legendarno sleteli na Mesec.
Portal „Motherboard“ je u međuvremenu saznao da su sve trake uništene, a ni danas nije jasno da li je u pitanju bio originalni ili presnimljeni materijal.
Mnogi detalji u vezi sa istraživanjem nisu sasvim jasni, a imena svih lica koja su učestvovala u istrazi, ukjučujući i imena preminulog muškarca i njegovog rođaka, još se čuvaju u tajnosti.
Ogranak centra “Godar” za upravljanje naučnom opremom saopštio je da su trake svakako bile memljive i da bi pokušaj spasavanja podataka bio izuzetno skup, i najverovatnije bezuspešan. Oko 215 traka nije uopšte bilo obeleženo, pa je NASA smatrala da se na njima ne nalazi ništa.
Ipak, ako su navedeni datumi zaista bili tačni (od 1961. do 1974. godine), onda vreme nastanka sadržaja zaista moglo da se preklapa sa starijim misijama NASE i ispuni praznine nastale uništavanjem određenog dela podataka.
Prema proceni stručnjaka, podaci sa 18 od ukupno 263 važne misije koje su sprovedene izmeđe 1968. i 1987. godine nikada nisu stigli u arhive. U arhivama centra “Godar” nalazi se 30 do 59 procenata podataka sakupljenih za vreme misija Pionir 10 i Pionir 11.
Moguće je da su trake sadržale podatke nastale tokom bliskog susreta Pionira 10 i Jupitera, što bi značilo da bismo najverovatnije prvi put u životu videli neke od fotografija ‘gasovitog džina’ i njegovih satelita, nastale 4. decembra 1973. godine.
Kako je muškarac uspeo da sakupi toliku količinu Nasinih stvari, jedna je od najmanjih misterija u vezi sa ovim slučajem.
Tokom 70-tih i 80-ih godina, NASA je često prodavala svoje stvari na aukcijama. Zapravo, svaki put kada bi tehnologija koju je koristila zastarela, a finansijska sredstva presušila, ili kada jednostavno više nije bilo mesta za skladištenje.
Neki od predmeta se i danas čuvaju u privatnim kolekcijama, drugi su ponovo korišćeni za neke druge prilike (npr. presnimavani), a ponekad se dešavalo da zaposleni uzmu sav materijal koji bi inače bio uništen.
Ova praksa bila je naročito popularna u vreme misije Apolo, a stvari iz tog perioda počele su pre oko 10 godina redovno da se pojavljuju na I-beju.
Kompjuteri, koje NASA nije želela da zadrži, danas se nalaze u rezidenciji pomenutog rođaka u Pitsburgu.
Pogledaj video:
(Kurir)